77 lat temu powróciły z Potulic...

18 lutego o godz. 12.00 przed obeliskiem poświęconym pamięci Dzieci Potulic usytuowanym nieopodal siedziby Muzeum Saturn odbyły się uroczystości 77. rocznicy powrotu czeladzkich dzieci z niemieckiego obozu w Potulicach.

W piątek, 18 lutego, uczczono 77. rocznicę powrotu do Czeladzi dzieci z niemieckiego obozu w Potulicach. Pod obeliskiem poświęconym temu wydarzeniu złożono kwiaty i zapalono znicze.

W uroczystości, której przewodniczyła dyrektor Muzeum Saturn Iwona Szaleniec, wzięli udział: starosta Powiatu Będzińskiego Sebastian Szaleniec, sekretarz Powiatu Będzińskiego Agata Fazan, przewodniczący Rady Powiatu Będzińskiego Jan Powałka, burmistrz Czeladzi Zbigniew Szaleniec, zastępczyni burmistrza ds. społecznych Beata Zawiła, radni Rady Miejskiej w Czeladzi, prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Józefa Posch-Kotyrba, członkowie czeladzkiego Koła Miejskiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych na czele z sekretarzem Zarządu Ryszardem Gwiazdą, przedstawiciele Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi oraz Harcerskiego Kręgu Seniora. Poczet sztandarowy wystawiło miasto Czeladź.

Więcej o losach dzieci można przeczytać w artykule „Pamięci Dzieci Potulic”.

Wyzwolone z piekła

Najpierw były aresztowania całych rodzin przeprowadzane w ramach akcji „Oderberg” w nocy z 11 na 12 sierpnia 1943 roku, potem dramatyczne odłączenie dzieci od matek, a następnie ich tułaczka przez obozy przejściowe tzw. Polenlagry m.in. w Pogrzebieniu, Kietrzu, Gorzycach, Gorzyczkach, Bohuminie, Beneszowie, Lyskach, Żorach, Rybniku i wreszcie końcowy obóz w Potulicach, do którego najmłodsi trafili w sierpniu 1944 roku.

Do Czeladzi mali więźniowie powrócili 19 lutego 1945 roku dzięki ogromnej determinacji Jana Polaka, Wiktora Parki, Teofila Kowalika i Władysława Baziora, którzy uzyskali odpowiednie pełnomocnictwo od wicewojewody śląsko-dąbrowskiego Jerzego Ziętka oraz zezwolenie komendantury radzieckiej.

Pierwotnie zamierzali zabrać tylko swoje pociechy, jednakże na wieść o ich przyjeździe zgłosiły się do nich także pozostałe dzieci z prośbą o zabranie ich do domu. Pierwszy skompletowany transport objął 54 dzieci, z pomocą polskich oraz radzieckich władz wojskowych bezpiecznie dotarł do Czeladzi. Wspomniani mężczyźni wkrótce ponownie udali się do Potulic, gdzie zorganizowali drugi transport liczący 103 dzieci. W ten sposób przywieźli do Zagłębia Dąbrowskiego całość przebywających w Potulicach 157 polskich dzieci – nie tylko te aresztowane podczas akcji „Oderberg”. Ale radość z powrotu nie dla wszystkich była pełna, bo nie było jej z kim dzielić. Dla sierot ówczesne władze miejskie zorganizowały więc sierociniec w byłej willi dyrektora kopalni „Saturn”, obecnej siedzibie czeladzkiego Muzeum.

Od 2010 roku w każdą rocznicę powrotu Dzieci Potulic do Czeladzi spotykamy się pod obeliskiem upamiętniającym to wydarzenie.

Więcej o losach dzieci można przeczytać w artykule „Pamięci Dzieci Potulic”.