Niezwykłe odkrycie archeologiczne w Czeladzi

Wielu szukało, nam się poszczęściło!

Zachowany średniowieczny układ urbanistyczny Starego Miasta w Czeladzi od wielu lat skłaniał do prowadzenia archeologicznych poszukiwań reliktów murów obronnych i bram miejskich: krakowskiej i bytomskiej.

Wcześniejsze badania były prowadzone w latach 2007-2008 na terenie przykościelnym przez archeolog Aleksandrę Rogaczewską z Muzeum w Będzinie. Odnaleziono fragment muru – był to pierwszy sygnał potwierdzający tezę, że w średniowieczu Czeladź była obwiedziona murami obronnymi. Kolejne badania przeprowadzono w 2010 roku w ulicy Pieńkowskiego. I tu podobna sytuacja: również odkryto fragment muru.

Obydwa stanowiska archeologiczne zostały opisane oraz wykonano dokumentację fotograficzną. W 2015 roku burmistrz miasta Zbigniew Szaleniec postanowił zająć się realizacją niezwykle interesującej koncepcji, jaką jest odtworzenie prawdopodobnego przebiegu murów obronnych wraz z Bramą Krakowską, która w dawnych czasach otwierała szlak z Krakowa do Wrocławia. Jest to teren położony od strony wjazdu z Będzina do miasta u zbiegu ulic Rynkowej i Modrzejewskiej na Starym Mieście. W planach jest także odtworzenie stojącej niegdyś w pobliżu tego miejsca, u zbiegu ulic Grodzieckiej i Będzińskiej, kapliczki św.
Rozalii – rozebranej podczas II wojny światowej. Na wizualizacji zaprezentowany jest także zrekonstruowana dawna karczma wójtowska, ale powstanie tylko wtedy, kiedy w to przedsięwzięcie zainwestuje jakiś prywatny przedsiębiorca. Miasto ograniczy się zatem do rekonstrukcji linii murów, bramy i kapliczki. Cel tego przedsięwzięcia jest jeden: miasto nasze, zwłaszcza jego średniowieczny rynek, stanie się miejscem jeszcze bardziej atrakcyjnym turystycznie. Pomysł odtworzenia murów i bramy podoba się mieszkańcom, którzy przy okazji różnych spotkań dopytują burmistrza o możliwość jego realizacji. Z pewnością rekonstrukcja tych obiektów podkreśli średniowieczny rodowód, liczącej ponad 750 lat Czeladzi. Chcąc rozpocząć realizację projektu, Miasto musiało uzyskać zgodę Śląskiego Konserwatora Zabytków. Wystąpiliśmy w tej sprawie do pani dr Anety Borowik we wrześniu 2015 roku. Jak się okazało, by zrealizować rekonstrukcję murów potrzebne było przeprowadzenie badań archeologicznych, potwierdzających ich istnienie. W innym przypadku rekonstrukcja byłaby wyłącznie wizją architekta, nie podbudowaną autentycznym stanem historycznym. Ponieważ koncepcja tego przedsięwzięcia przewidywała jego lokalizację na terenie wpisanym do rejestru zabytków układu urbanistycznego, konieczne okazało się przeprowadzenie badań. W styczniu tego roku wystąpiliśmy o takie pozwolenie. W efekcie współpracy z Wojewódzkim Konserwatorem Miasto otrzymało również propozycję dofinansowania prac archeologicznych z funduszu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach. W minionym tygodniu Miasto Czeladź otrzymało potwierdzenie dotychczasowych przypuszczeń. Efekty prac archeologicznych, które z ramienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków nadzorował archeolog pan dr Jacek Pierzak, a wykonawcą była firma eaTUS z Katowic pana Alana Jaskota, pokazuje załączona prezentacja.