73. rocznica powrotu Dzieci Potulic z hitlerowskiego obozu

W poniedziałek, 19 lutego, odbyły się miejskie uroczystości, upamiętniające 73. rocznica powrotu Dzieci Potulic z hitlerowskiego obozu.

Najpierw były aresztowania całych rodzin przeprowadzane w ramach akcji „Oderberg” w nocy z 11 na 12 sierpnia 1943 r., potem dramatyczne odłączenie dzieci od matek, a następnie ich tułaczka przez obozy przejściowe tzw. Polenlagry m.in. w Pogrzebieniu, Kietrzu, Gorzycach, Rybniku, Raciborzu, Bohuminie, Beneszowie, Żorach i wreszcie końcowy obóz w Potulicach, do którego najmłodsi trafili w sierpniu 1944 roku.

Do Czeladzi mali więźniowie powrócili w lutym 1945 r., dzięki ogromnej determinacji Jana Polaka, Wiktora Parki, Teofila Kowalika i Władysława Baziora, którzy uzyskali odpowiednie pełnomocnictwo od wicewojewody śląsko-dąbrowskiego Jerzego Ziętka oraz zezwolenie komendantury radzieckiej. Pierwotnie zamierzali zabrać tylko swoje pociechy, jednakże na wieść o ich przyjeździe, zgłosiły się do nich także pozostałe dzieci z prośbą o zabranie ich do domu. Jednak wówczas skompletowali transport, który objął 54 dzieci i - z pomocą polskich oraz radzieckich władz wojskowych - odwieźli je do Czeladzi. Na prośbę wicewojewody J. Ziętka wspomniani mężczyźni wkrótce ponownie udali się do Potulic, gdzie zorganizowali drugi transport liczący 103 dzieci. W ten sposób przywieźli do Zagłębia Dąbrowskiego całość przebywających w Potulicach 157 polskich dzieci – nie tylko te aresztowane podczas akcji „Oderberg”. Ale radość z powrotu nie dla wszystkich była pełna, bowiem nie było jej z kim dzielić. Dla sierot ówczesne władze miejskie zorganizowały więc sierociniec w byłej willi dyrektora kopalni „Saturn”, obecnej siedzibie czeladzkiego Muzeum.

Jak co roku żyjący uczestnicy historycznych wydarzeń spotkali się w tym szczególnym dla nich dniu szczęśliwego powrotu do domu - 19 lutego. Od roku 2010 obchody rocznicowe organizowane są pod obeliskiem Pamięci Dzieci Potulic, usytuowanym w pobliżu siedziby Muzeum Saturn. W tegorocznych uroczystościach uczestniczyli: burmistrz Zbigniew Szaleniec, zastępca burmistrza do spraw społecznych Beata Zawiła, doradca Marszałka Województwa Śląskiego Andrzej Romański, wiceprezes Śląskiego Zarządu Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Stanisław Piasecki, pełnomocnik na województwo śląskie Stowarzyszenia Maksymiliana Kolbego Zdzisława Włodarczyk, delegatka Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Oddział w Katowicach Anna Szafraniec, prezes Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem Barbara Adamczyk, prezes Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Józefa Posch-Kotyrba, działaczka Koła nr 11 ZKRPiBWP w Sosnowcu Ewa Franke, członkowie czeladzkiego Koła Miejskiego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych na czele z prezes Barbarą Kruczkowską i wiceprezesem Edwardem Waksmańskim, Bohdan Piętka – pracownik naukowy Muzeum Auschwitz-Birkenau, historyk Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach Beno Benczew, przedstawiciele Stowarzyszenia Miłośników Czeladzi, Harcerskiego Kręgu Seniora, dyrektorzy miejskich jednostek organizacyjnych, uczniowie - reprezentanci Szkoły Podstawowej nr 1 im. S. Łakomik w Czeladzi i Szkoły Podstawowej nr 58 im. M. Dąbrowskiej w Katowicach wraz z opiekunami. Niecodziennymi gośćmi tej szczególnej uroczystości była także delegacja z Potulic na czele z dyrektorem Zespołu Szkolno-Przedszkolnego im. Dzieci Potulic Jackiem Kiersznickim, reprezentująca Burmistrza Miasta i Gminy Nakło nad Notecią Sławomira Napierałę oraz kadrę pedagogiczną, jak też grono uczniowskie rzeczonej placówki. Obecni na obchodach byli również redaktorzy Radia Katowice i TVP 3 Katowice, rejestrujący ich przebieg.

Po odegraniu hymnu głos zabrała dyrektor Muzeum Saturn Iwona Szaleniec, przybliżając zgromadzonym tragiczne losy najmłodszych ofiar hitlerowskiej akcji represyjnej „Oderberg”, a następnie prezes Barbara Kruczkowska. Po przemówieniach złożono kwiaty i zapalono znicze.

Po zakończeniu części oficjalnej, goście udali się na drobny poczęstunek do Muzeum Saturn. Towarzyszyły mu przyjacielskie rozmowy oraz bezcenne wspomnienia. Do zgromadzonych kilka ciepłych słów skierował burmistrz miasta Zbigniew Szaleniec, dziękując serdecznie za przybycie na uroczystość, życiowe dokonania kombatantów, jak również za ich poświęcenie i wkład w kształtowanie polskiej historii.

Źródło: Muzeum Saturn